Vervloekingstablet Romeinse tijd - Bodegraven, the Netherlands - Ancient Roman Civilization on Waymarking.com

NL

Van bron
Een uitermate bijzonder object uit de Romeinse tijd is gevonden door een amateurarcheoloog in het jaar 2000 te Bodegraven in de noordwestelijke hoek van het (veronderstelde) legerkamp in het dorpscentrum. Het gaat om een rechthoekig plaatje lood van 2 mm dik en met afmetingen van ongeveer 17 bij 7 cm. Het heeft driehoekige uitsteeksels aan de korte zijden. Op het plaatje was op het eerste gezicht onleesbare tekst gekrast. Nadat het plaatje was ontvouwen, schoongemaakt en gerestaureerd hebben archeologen zich gebogen over de interpretatie ervan. Spoedig bleek dat de tekst in drie kolommen was opgetekend en dat het daarbij ging om de namen van meer dan 20 individuen.

De lezing van de tekst was echter moeizaam doordat de letters vluchtig waren ingekrast. Desalniettemin is het mogelijk gebleken de letters en woorden van 22 van de 25 zinnen op te tekenen. Professor Haalebos van de Nijmeegse universiteit ontdekte, daags voor zijn plotselinge overlijden in 2001, een oplossing voor de ontcijfering van de tekst op het loden plaatje. Hij onderscheidde het woord AVERN en bracht dat in verband met Avernus Lagus, het Avernische meer bij Cumae in het Italiaanse Campanië. Dit meer werd door de Romeinen gezien als een toegang naar de onderwereld of dodenrijk. De combinatie van dat woord en het opgerolde loden plaatje maakten aannemelijk dat het om een zogenaamd vervloekingstablet zou kunnen gaan, een tabula defixionum of devotionum of exsecratio. Het is een van de weinige tabletten in Nederland met een aanzienlijke hoeveelheid leesbare tekst. Uit het buitenland zijn er daarentegen veel meer bekend.

Op zo’n vloektafeltje zijn verwensingen, bezweringen of toverteksten geschreven die ervoor moesten zorgen dat het slachtoffer door bovennatuurlijke krachten getroffen zou worden. De defixio of devotio was dan een soort rituele handeling waarbij het lot van een persoon (of personen) in handen van de goden werd gelegd door hem te “offeren”. De vervloekingstabletten werden opgerold om alleen nog door de goden te worden gelezen. Wanneer de goden dit aanvaardden, zou de verwensing uit kunnen komen en werd de vervloekte getroffen door toedoen van de goden; dikwijls van de onderwereld.

Het Bodegraafse plaatje is in opgerolde toestand aangetroffen en was ongetwijfeld onder de grond verstopt in het toenmalige legerkamp. De vervloeking van 21 personen zou naar die bevolking kunnen wijzen, anders gezegd naar de soldaten van een eenheid uit Bodegraven. Opvallend is dat in de kolommen telkens 8 of 9 namen staan, overeenkomstig met een contubernium. Mogelijk duidt het tablet daarmee op onderlinge spanningen tussen militairen, waarbij iemand hen vervloekt. En hoewel we de aanleiding niet kennen, is het ongetwijfeld iets dat het alledaagse van die tijd weerspiegelt.

De namen van de genoemde soldaten kunnen soms wijzen op hun herkomst of etnische oorsprong; dat wil zeggen niet zozeer de taalkundige herkomst als wel de verspreiding van het voorkomen van namen in verschillende delen van het Romeinse rijk. Onder de namen zelf komen Latijnse namen als Ingenuus, Placidus en Priscus voor, respectievelijk betekenend ‘vrijgeboren’, ‘bedaard’ en ‘ouderwets’, maar ook namen die zijn afgeleid van zelfstandige naamwoorden als Lupus en Pastor, ‘wolf’ en ‘herder’. Uit de analyse van de namen volgt geen eenvormige beeld, want de namen komen voor in verschillende delen van het Romeinse rijk, zoals Hispania, de Donau-provincies en het Middellandse zeegebied. Vijf van de namen lijken een Spaanse oorsprong te impliceren. We kennen uit de omgeving meer cohortes hispanorum zoals in Vechten, Maurik en Utrecht, en ook het Tiende Legioen uit Nijmegen was voor die tijd in Spanje gelegerd. Ook voor Bodegraven geldt misschien dat er een Spaanse eenheid gelegerd is geweest, mogelijk de cohors II Asturum uit Hispania Citerior Tarraconenesis, hoewel er discussie bestaat over de juiste interpretatie van dit stempel. Indien men het voor waar aanneemt, hebben wellicht soldaten van dat regiment dit vloektablet achtergelaten in de Bodegraafse bodem.

ENG

From source
An extremely special object from Roman times was found by an amateur archaeologist in the year 2000 in Bodegraven in the northwestern corner of the (presumed) army camp in the village centre. It concerns a rectangular plate of lead, 2 mm thick and with dimensions of approximately 17 by 7 cm. It has triangular protrusions on the short sides. The picture had what appeared to be unreadable text scratched on it. After the picture was unfolded, cleaned and restored, archaeologists have considered its interpretation. It soon turned out that the text was written in three columns and that the names of more than 20 individuals were involved.

However, the reading of the text was difficult because the letters were scratched in fleetingly. Nevertheless, it proved possible to record the letters and words of 22 of the 25 sentences. Professor Haalebos of Nijmegen University discovered, the day before his sudden death in 2001, a solution for deciphering the text on the lead plate. He distinguished the word AVERN and related it to Avernus Lagus, the Avernian lake near Cumae in Italian Campania. This lake was seen by the Romans as an entrance to the underworld or the realm of the dead. The combination of that word and the rolled lead plate made it plausible that it could be a so-called curse tablet, a tabula defixionum or devotionum or exsecratio. It is one of the few tablets in the Netherlands with a considerable amount of legible text. On the other hand, many more are known from abroad.

Curses, incantations or magic texts are written on such a curse table to ensure that the victim would be affected by supernatural powers. The defixio or devotio was then a kind of ritual act in which the fate of a person (or persons) was placed in the hands of the gods by "sacrifice" him. The curse tablets were rolled up to be read only by the gods. When the gods accepted this, the curse might come true and the cursed was afflicted at the hands of the gods; often from the underworld.

The Bodegraaf plate was found rolled up and was undoubtedly hidden underground in the former army camp. The curse of 21 persons could point to that population, in other words to the soldiers of a unit from Bodegraven. It is striking that each column contains 8 or 9 names, corresponding to a contubernium. The tablet may therefore indicate tensions between soldiers, with someone cursing them. And although we don't know the reason, it is undoubtedly something that reflects the mundane of the time.

The names of the soldiers mentioned can sometimes indicate their provenance or ethnic origin; that is, not so much the linguistic provenance as the distribution of the occurrence of names in different parts of the Roman Empire. The names themselves include Latin names such as Ingenuus, Placidus and Priscus, meaning 'freeborn', 'peaceful' and 'old-fashioned' respectively, as well as names derived from nouns such as Lupus and Pastor, 'wolf' and 'shepherd' . The analysis of the names does not give a uniform picture, because the names occur in different parts of the Roman Empire, such as Hispania, the Danube provinces and the Mediterranean. Five of the names seem to imply Spanish origin. We know more cohortes hispanorum from the area, such as in Vechten, Maurik and Utrecht, and the Tenth Legion from Nijmegen was also stationed in Spain before that time. Bodegraven may also have been home to a Spanish unit, possibly the cohors II Asturum from Hispania Citerior Tarraconenesis, although there is debate about the correct interpretation of this stamp. If it is taken for granted, soldiers of that regiment may have left this curse tablet behind in Bodegraaf soil.

Most Relevant Historical Period: Roman Empire > 27 B.C. Admission Fee: 0 Opening days/times: 24/7 Web Site: [Web Link] Condition: Not listed

Visit Instructions:
A complete sentence or two or an uploaded photo taken by the waymarker will be required in the log to confirm that the logger is participating in the hobby in good faith. Logs of only a few words like "Visited it" without an original photo are subject to deletion.

Recent Visits/Logs:

Date Logged Log User Rating   04/15/2024 Tsukamaeta visited it