In vrijwel elk dorp of elke stad van enige betekenis hebben ze gestaan: gashouders. En ze zijn ook allemaal gesloopt. Op één na! Die in het Overijsselse Dedemsvaart. “Kookt op gas”, luidt de nostalgische oproep aan huisvrouwen die op het stalen gevaarte staat geschilderd en die zichtbaar werd wanneer de houder (blik) gevuld was. De gashouder van Dedemsvaart is een zogenaamde natte, telescopische gashouder, die in 1932 gebouwd werd door de nv Scheepswerf en Gashouderbouw Jonker & Stans uit Hendrik Ido Ambacht
Gashouders waren reservoirs waarin gas werd opgeslagen om later naar particulieren en bedrijven te worden getransporteerd. Vaak was het cokesgas, dat een redelijke calorische waarde bezat en waar vooral op gekookt werd. Centrale verwarming ontbrak in de meeste woningen in die tijd, De Dedemsvaartse gashouder leverde steenkoolgas aan de gemeente Avereest. In totaal hebben in Nederland zo’n 200 gashouders gestaan,
Nadat in Nederland aardgas als nieuwe en veel schonere energiebron was ontdekt (Slochteren, 1963) raakten de grote gashouders in onbruik, waarna ze tegen de vlakte gingen. Die in Dedemsvaart werd in 1987 buiten gebruik gesteld, maar niet gesloopt.
De Historische Vereniging Avereest heeft de sloop (die dreigde) van dit erfgoed voorkomen.
De gashouder is aangewezen als rijksmonument en inmiddels heeft dit monument na een grondige restauratie, conservatie en verplaatsing een nieuwe bestemming gekregen.
(
visit link)
(
visit link)
DE AANPAK
Waardestelling
De gashouder is aangewezen als rijksmonument, omdat het een onderdeel is van ons industrieel erfgoed met belangrijke cultuurhistorische en architectuurhistorische waarden. De gashouder in Dedemsvaart is een gaaf overblijfsel van de voormalige methode van gasopslag. Gashouders zijn inmiddels hoogst zeldzaam geworden en de Dedemsvaartse houder is zelfs de laatst overgebleven natte telescopische gashouder in Nederland. In de kuip stond water, waar de klok in dreef. De rand onder de klok is de telescoop en die schoof bij het vullen van de houder langs de stijlen van het vakwerk mee naar boven. Als de houder gevuld was, kwam 'Kookt op gas' tevoorschijn; een nostalgische oproep die ook nu nog op de kuip prijkt.
======================
They have stood in almost every village or town of any significance: gasholders. And they have also all been demolished. All but one! The one in Dedemsvaart in Overijssel. "Cooks on gas," reads the nostalgic appeal to housewives painted on the steel colossus, which became visible when the holder (canister) was filled. Dedemsvaart's gasholder is a so-called wet, telescopic gasholder, built in 1932 by the nv Scheepswerf en Gashouderbouw Jonker & Stans of Hendrik Ido Ambacht
Gasholders were reservoirs in which gas was stored to be later transported to individuals and companies. Often it was coke gas, which had a reasonable calorific value and was mainly used for cooking. Central heating was lacking in most homes at the time, The Dedemsvaart gas holder supplied coal gas to the municipality of Avereest. In total, around 200 gasholders stood in the Netherlands,
After natural gas was discovered in the Netherlands as a new and much cleaner source of energy (Slochteren, 1963), the large gasholders fell into disuse, after which they were demolished. The one in Dedemsvaart was decommissioned in 1987, but not demolished.
The Historical Society Avereest prevented the demolition (which was imminent) of this heritage.
The gasholder was designated a national monument and, after a thorough restoration, conservation and relocation, this monument has now been given a new purpose.
(
visit link)
(
visit link)
THE APPROACH
Valuation
The gas holder has been designated a national monument because it is part of our industrial heritage with important cultural-historical and architectural-historical values. The gasholder in Dedemsvaart is a flawless remnant of the former method of gas storage. Gas holders have now become extremely rare and the Dedemsvaart holder is even the last remaining wet telescopic gas holder in the Netherlands. The tub contained water, in which the bell floated. The rim under the bell is the telescope and it slid up along the uprights of the latticework when the holder was filled. When the holder was filled, 'Boils on gas' would appear; a nostalgic call that still adorns the tub today.
Translated with www.DeepL.com/Translator (free version)